دو راهبرد مقابله با کرونا چیست؟

اعتمادآنلاین| کوروش احمدی- طی دو ماه گذشته برای مقامات بهداشتی کشورها و به تبع آنها مقامات سیاسی مسلم شده که کرونای جدید بیماری خطرناکی است و با توجه به سرعت بالای آن تنها راه غلبه بر آن قطع زنجیره انتقال، یعنی قطع رابطه بین مبتلایان، اعم از با علامت یا بدون علامت، با جمعیت سالم است.

چین بر اساس این پیش فرض در نیمه ژانویه یعنی دو هفته بعد از اعلام ظهور ویروس در بالاترین سطح سیاسی مداخله کرد و با اتخاذ سیاست "سرکوب بیماری"، اجرای دو تدبیر در این راهبرد را در مرکز توجه قرار داد: نخست قرنطینه کانون بحران، یعنی ووهان و 14 شهر استان هوبی، با هدف قطع رابطه این شهرها با دیگر مناطق کشور و انتشار ویروس در کل کشور.

دوم ملزم کردن مردم این استان به ماندن در خانه (lockdown) که با قرنطینه فرق دارد و هدف آن جلوگیری از تماس مردم در یک شهر و یک محله و حتی یک مجتمع مسکونی با هم است. اندکی بعد 760 میلیون نفر از جمعیت چین نیز ملزم به ماندن در خانه شدند.

چین با قاطعیت و حتی گاه با خشونت این راهبرد را طی دو ماه به اجرا گذاشت و بنا بر اذعان سازمان بهداشت جهانی و نشریات تخصصی مانند Nature تاکنون نتیجه گرفته و شمار مبتلایان جدید را از چند هزار مورد در روز به 30-20 مورد رسانده است.

برآوردهای اولیه حاکی بود که در غیر این صورت، این ویروس می‌توانست حدود 500 میلیون نفر را در چین مبتلا کرده و اقلا 10 میلیون نفر را بکشد. مهمترین ایراد کار چین تاخیر در گزارش بیماری و شروع قرنطینه بود و همین امر نقش مهمی در انتشار جهانی آن داشت.

شمار فزاینده ای از کشورها اکنون در حال اتخاذ راهبردی مشابه اند. ایتالیا، اسپانیا و فرانسه در این زمره اند. کارها در این کشورها تعطیل و خروج مردم از خانه‌ها جز در موارد اضطراری ممنوع شده است. ایراد کار ایتالیا با توجه به شمار بالای ابتلا و فوتی در آن کشور این است که دیر این مسیر را در پیش گرفت.

فرانسه با حدود 7700 ابتلا و 179 فوتی در سه شنبه به عنوان آخرین مورد از این کشورها از ظهر سه شنبه مقررات منع رفت آمد در سطح شهرها جز برای سه مورد خاص و در سطح کشور را اعمال و صد هزار پلیس را مامور اجرای این تدابیر کرد. افرادی که بیرون از خانه باشند باید فرمی را حاوی مشخصات فردی و دلیل بیرون بودن از خانه را به پلیس تحویل دهند. یک جریمه 38 تا 135 یورویی برای متخلفین در نظر گرفته شده است.

سایر کشورهای اروپای قاره‌ای نیز به سرعت در حال اتخاذ همین راهبرد و آوردن سربازان به خیابان‌ها برای اعمال آن هستند.

برخی از دیگر کشورها مانند آلمان و انگلیس که هنوز تدابیر مشابهی اتخاذ نکرده‌اند، گفته‌اند که فکر می‌کنند هنوز کشورشان به این مرحله نرسیده‌است.

در انگلیس یک پژوهش توسط امپریال کالج که رسما گفته شده دولت مشغول بررسی آن است مدعی است که چنانچه لندن و واشنگتن سیاست "سرکوب" را اتخاذ نکنند، به علت ناکافی بودن امکانات بیمارستانی، در انگلیس حدود 250 هزار و در آمریکا بیش از 2 میلیون نفر خواهند مرد.

انگلیس تا کنون تحت تاثیر به اصطلاح "مصونیت جمعی" بوده به این معنی که اگر 60 درصد جمعیت مبتلا شوند، کل جامعه مصونیت پیدا می‌کند. اما مطالعات چند روزه نشان داده این سیاست مساوی با حداقل مرگ 250 هزار نفر در انگلیس خواهد بود.

برخی دیگر از کشورها سیاست "کاهش ریسک" را پی گرفته و از راهبرد "سرکوب" اجتناب کرده اند. سنگاپور، هنگ کنگ، کره جنوبی، تایوان و... که به راه چین نرفته اند، با روشن شدن اهمیت فوق العاده "تشخیص سریع" و "انزواسازی مبتلایان" بر این راهبرد متمرکز شده اند.

مثلا دولت سنگاپور پزشکان را ملزم به جستجو و گزارش بیماریهای شبیه سینه پهلو کرد. موارد شناسایی شده به سرعت منزوی شده و تماس‌های هر یک طی 14 روز قبل از تشخیص ردیابی شدند. در نتیجه، سنگاپور با حدود 250 مورد ابتلا، نیازی به قرنطینه و lockdown پیدا نکرد.

این کشورها همچنین سیاست سختگیرانه‌ای در مورد سفر از خارج، از جمله قرنطینه 14 روزه تمام مسافران ورودی با یا بدون علامت اتخاذ کرده‌اند. کره جنوبی نیز در شمول کشورهایی است که از ابتدا به راه آزمایش گسترده افراد صرفنظر از اینکه علامتی دارند یا نه و انزوای افراد مبتلا یا مشکوک به ابتلا رفت.

با این حال سازمان بهداشت جهانی معتقد است که اتخاذ تدابیر مطرح در هر دو راهبرد "سرکوب" و "کاهش ریسک" مورد نیاز است و الزاما نباید هر کشوری تنها به یکی از این دو راه برود.

مسئله این است که رفتن به هر یک از این دو مسیر یا ترکیبی از آن دو، نیاز به پول دارد. فرانسه، انگلیس و ایتالیا تاکنون بودجه‌ای به ترتیب معادل 38 میلیارد پوند، 45 میلیارد یورو و 29 میلیارد یورو برای اجرای این سیاست‌ها اختصاص داده اند.

این که ما در ایران چه می‌کنیم، ظاهرا تا حدی بستگی به مشکلات اقتصادی دولت دارد.

امید است که پژوهش اخیر دانشگاه صنعتی شریف که در واقع تطبیق تجربیات دو ماهه کشورهای دیگر با شرایط ایران و به زبان فارسی است، باعث شود تا مقامات ما جدی‌تر به مسئله و به مسئولیت تاریخی خود فکر کنند.