احیای برجام تنها شانس واقع‌بینانه برای لغو تحریم‌های هسته‌ای است/ این دور، دور پایانی مذاکرات است

دیاکو حسینی، تحلیل‌گر سیاست خارجی  در ارزیابی نتایج سفر هماهنگ‌کننده برجام به ایران و در پاسخ به این سوال که با توجه به توافق تهران و مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا مبنی بر ازسرگیری مذاکرات برای احیای برجام تا چه میزان امیدواری برای موفقیت مذاکرات وجود دارد، گفت: معتقدم حتی پیش از سفر وزیر امور خارجه روسیه به ایران کاملا روشن بود که یک اراده‌ای برای از سرگیری گفت‌وگوها وجود دارد؛ چراکه به رغم گذشت زمان و توقفی که ایجاد شده بود، به نظر نمی‌رسید کسی فکر کند راه‌حل بهتری جز بازگشت به میز مذاکره نه برای ایران و نه برای طرفین دیگر وجود دارد؛ بنابراین تقریبا این اطمینان وجود داشت که چنین تصمیمی اتخاذ خواهد شد.

به گزارش ایلنا، وی افزود: اخیرا نیز سفر آقای لاوروف و گفت‌وگوی تلفنی وزیر امور خارجه کشورمان با همتای چینی و همچنین رفت‌وآمدهای طرف عمانی همه حکایت از ازسرگیری مذاکرات داشت و همه طرف‌ها منافع زیادی را در این تصمیم دارند. بنابراین من تصور می‌کنم که این دور، دور پایانی مذاکرات است؛ چراکه همه پیشنهادها مطرح شده و در نهایت دو طرف ایران و آمریکا هستند که باید تصمیم سیاسی بگیرند. معتقدم این محتمل‌ترین سناریویی است که ما در روزهای آینده شاهد هستیم. 

این تحلیل‌گر سیاست خارجی در پاسخ به این سوال که به نظر نمی‌رسد آمریکا تصمیم جدیدی برای درخواست ایران در خصوص خروج نام سپاه پاسداران از لیست FTO گرفته باشد، آیا این تهران است که این موضوع را از روی میز برداشته یا تصمیم دیگری در این رابطه اتخاذ شده است، گفت: دو طرف اختلافاتی دارند که باقی مانده و موضوع خروج نام سپاه از لیست سیاه یکی از آن اختلافات است؛ این احتمال وجود دارد که برای جلوگیری از فرصت‌سوزی و تعمیق تنش، طرفین توافق کنند تا برجام طبق آنچه در سال ۲۰۱۵ به امضا رسید، اجرا شود اما در عین حال همه طرف‌ها متعهد شوند که درباره موارد باقیمانده در همین لیست مذاکراتی، بلافاصله پس از ازسرگیری اجرای توافق هسته‌ای تا رسیدن به یک نتیجه مرضی‌الطرفین به مذاکرات ادامه دهند و یک بازه زمانی را برای این امر مشخص کنند.

وی ادامه داد: معتقدم اگر اراده برای حصول توافق وجود داشته باشد، می‌توان به چنین فرمول‌هایی دست پیدا کرد و موارد باقیمانده مانعی جدی در مسیر احیای برجام نخواهد بود. طبیعتا اگر اجرای برجام با وجود اختلافات اتفاق بیفتد، باید طرفین تعهدی را داشته باشند که به این گفت‌وگوها تا حل کامل اختلافات ادامه دهند. 

حسینی همچنین در پاسخ به این سوال که جوزپ بوررل در بخشی از نشست خبری مشترک با حسین امیرعبداللهیان از پتانسیل عظیم ایران در حوزه انرژی سخن به میان آورد، آیا این امکان وجود دارد که اروپا در غیاب ایالات متحده تضمین‌های اقتصادی را به ایران ارائه کرده باشد، گفت: من فکر نمی‌کنم اساسا چنین تضمینی وجود داشته باشد؛ ممکن است مشوق‌هایی داده شود تا ایران بپذیرد اندکی انعطاف به خرج دهد اما معتقد نیستم بتوان نام چنین ابتکاراتی را تضمین گذاشت. این پیشنهادات می‌تواند تنها مشوق‌هایی برای تامین منافع مشترک باشد؛ چراکه می‌دانیم اروپا امروز بیش از گذشته به نفت نیاز دارد همانطور دورنمای اروپا به این سمت است که از انرژی وارداتی روسیه مستقل شود و منابع انرژی خودش را متنوع کند.

وی افزود: در نتیجه اروپا انگیزه زیادی دارد که بدون ترس از تحریم‌ها بتواند از ایران نفت و گاز بخرد. ایران نیز این انگیزه را دارد که پس از رهایی از تحریم‌هایی که به اقتصاد کشور آسیب زده است، به تدریج در همکاری با کشورهای مختلف از جمله اروپایی‌ها این عقب ماندگی را جبران کند.  

این کارشناس ارشد مسائل بین‌الملل در پاسخ به این سوال که ایران در واکنش به صدور قطعنامه شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی دست به اقداماتی زد که باعث ابراز نگرانی ایالات متحده و تروئیکای اروپایی شد، توافق روز گذشته در تهران برای از سرگیری مذاکرات تا چه میزان در ارتباط با تحولات مرتبط با این حوزه است، گفت: معتقدم امروز تصویر کلی که برای همه طرفین از اهمیت برخوردار است این است که در صورت شکست مذاکرات، همه توافقات پیشین از بین خواهد رفت و طبیعتا برجام به عنوان یک ساختاری که می‌توانست از طرفی به لغو تحریم‌های ایران بینجامد و از سوی دیگر برنامه هسته‌ای ایران را تحت یک نظارت شفاف قرار دهد، از بین می‌رود و این ترس به مراتب بزرگ‌تر از نگرانی‌های کوچکی‌ست که ممکن است به دلیل چانه‌زنی‌هایی که طی این سال‌ها رخ داده به وجود بیاید. 

وی ادامه داد: من نمی‌توانم انکار کنم که ممکن است آن‌ها مقداری تردید پیدا کرده باشند اما در نهایت آن چیزی که مشوق از سرگیری مذاکرات بوده این اقدامات نیست همانطور که برای ایران نیز قطعنامه شورای حکام به تنهایی مشوق نیست و موضوع مهم برای ایران این نکته است که احیای برجام تنها شانس واقع‌بینانه برای لغو تحریم‌های هسته‌ای و جلوگیری از تعمیق تنش میان ایران و غرب است.