ارائه گزارشی از عملکرد پتروشیمی بندرامام

سپهدار انصاری‌نیک مدیرعامل پتروشیمی بندر امام، عصر سه‌شنبه ۹ دی (۱۴۰۴)، در نشست خبری با حضور اصحاب رسانه به ارائه گزارش عملکرد شرکت پرداخت.

انصاری‌نیک در این نشست با اشاره به نام‌گذاری «روز صنعت پتروشیمی» در تقویم رسمی کشور، این اقدام را گامی ارزشمند در جهت توجه به جایگاه صنعت در توسعه اقتصادی کشور دانست و اظهار کرد: این نام‌گذاری به پیشنهاد مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی و با تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی انجام شد که نشان‌دهنده اهمیت صنعت، به‌ویژه صنعت پتروشیمی به‌عنوان یکی از موتورهای پیشران اقتصاد کشور است. وی در ادامه با مروری بر وضعیت صنعت پتروشیمی در جهان گفت: در پنج دهه گذشته، تحولات بزرگی در صنایع نفت و پتروشیمی رخ داده است. صنعت پتروشیمی به‌عنوان بخش پایین‌دستی صنعت نفت، طی این سال‌ها همواره با رشد تقاضا مواجه بوده و به‌طور متوسط، رشد تقاضای محصولات پتروشیمی در جهان بین ۲ تا ۵ درصد متغیر بوده است.

مدیرعامل پتروشیمی بندر امام با بیان اینکه تمرکز صنعت پتروشیمی در ابتدا در نیمکره غربی و کشورهای توسعه‌یافته بوده است، افزود: طی دو دهه اخیر، به‌دلیل دسترسی به منابع خوراک و الزامات زیست‌محیطی، شاهد جابه‌جایی مرکز ثقل این صنعت به سمت خاورمیانه و آسیا، به‌ویژه چین بوده‌ایم. رشد اقتصاد چین و هند تأثیر قابل‌توجهی بر توسعه صنعت پتروشیمی و اقتصاد جهانی داشته است.

انصاری‌نیک تصریح کرد: این تحولات موجب تغییر در بازارهای جهانی، الگوهای سرمایه‌گذاری و تراز خوراک شد. در منطقه غرب آسیا، طی دو دهه گذشته شاهد جهش چشمگیر سرمایه‌گذاری در صنعت پتروشیمی بوده‌ایم. در ایران، ظرفیت تولید پتروشیمی پس از انقلاب از حدود ۲ میلیون تن به نزدیک ۸۰ میلیون تن افزایش یافته و بر اساس برنامه هفتم توسعه، این رقم قرار است به ۱۳۰ میلیون تن برسد که رشدی قابل توجه در مقیاس جهانی محسوب می‌شود.

وی با اشاره به تحولات مشابه در کشورهایی مانند چین، هند و عربستان سعودی گفت: افزایش ظرفیت تولید در این کشورها نیز به صدها میلیون تن رسیده است، اما در دهه اخیر، رشد تقاضای جهانی کاهش یافته که بخشی از آن ناشی از محدودیت منابع خوراک و تشدید استانداردهای زیست‌محیطی است. مدیرعامل پتروشیمی بندر امام خمینی ادامه داد: در اروپا شاهد توقف بخشی از واحدهای پالایشی و پتروشیمی بوده‌ایم؛ به‌گونه‌ای که طبق برخی گزارش‌ها، حدود ۶ میلیون تن از ظرفیت واحدهای الفینی در این منطقه از مدار تولید خارج شده است. پیش‌بینی می‌شود این روند در برخی کشورها از جمله ژاپن و حتی چین نیز ادامه یابد.

انصاری‌نیک با بیان اینکه مازاد عرضه و کاهش رشد تقاضا، رقابت در بازار جهانی را تشدید کرده است، اظهار کرد: در این شرایط، شرکت‌های بزرگ نفتی و پتروشیمی که به زنجیره بالادستی متصل هستند، سهم بیشتری از بازار را در اختیار می‌گیرند و شرکت‌های کوچک‌تر و ضعیف‌تر به‌تدریج از بازار حذف می‌شوند. این روند، استراتژی‌های جدیدی را برای آینده صنعت پتروشیمی جهان رقم خواهد زد. وی افزود: نمونه این رویکرد را می‌توان در شرکت‌هایی مانند آرامکو مشاهده کرد که از میادین نفتی تا تولید محصولات پلیمری و مهندسی در زنجیره ارزش سرمایه‌گذاری کرده‌اند و حضور قدرتمندی در بازارهای جهانی دارند.

مدیرعامل پتروشیمی بندر امام با اشاره به جایگاه ایران در این صنعت گفت: ایران نیز طی دو دهه گذشته با افزایش چند ده میلیون تنی ظرفیت تولید، به یکی از بازیگران مؤثر صنعت پتروشیمی جهان تبدیل شده است، اما در پنج تا ۱۰ سال اخیر، رشد این صنعت در کشور با چالش‌هایی مواجه شده است. انصاری‌نیک ناترازی خوراک و انرژی، تحریم‌های بین‌المللی، محدودیت‌های بانکی و افزایش هزینه‌های حمل‌ونقل و بازاریابی را از مهم‌ترین چالش‌های پیش‌روی صنعت پتروشیمی کشور برشمرد و افزود: هزینه‌های لجستیک و بازاریابی برای شرکت‌های ایرانی در برخی موارد تا دو یا حتی سه برابر رقبا افزایش یافته است.

وی تأکید کرد: کاهش یا قطع خوراک برخی مجتمع‌ها و دشواری تأمین مالی پروژه‌ها، هشداری جدی برای سیاست‌گذاران و نهادهای تنظیم‌گر است و نیازمند بازنگری اساسی در رویکردها و سیاست‌هاست. مدیرعامل پتروشیمی بندر امام خمینی با بیان اینکه صنعت پتروشیمی سالانه بیش از ۱۲.۵ میلیارد دلار ارزآوری برای کشور دارد، گفت: در صورت حمایت مؤثر و اصلاح سیاست‌ها، این رقم می‌تواند به بیش از ۲۰ میلیارد دلار افزایش یابد، در غیر این صورت، سهم ایران از بازارهای جهانی به‌تدریج کاهش خواهد یافت.

وی در بخش دیگری از سخنان خود به ساختار زنجیره ارزش پتروشیمی بندر امام اشاره کرد و گفت: این شرکت دارای سه زنجیره اصلی ارزش شامل آروماتیک‌ها، الفین‌ها و زنجیره کلر و نمک مبتنی بر آب خلیج فارس است.خوراک واحد آروماتیک از پالایشگاه آبادان تأمین می‌شود و زنجیره الفینی نیز بر پایه گازهای همراه نفت از میادین جنوب کشور شکل گرفته است.

انصاری‌نیک ظرفیت اسمی اولیه این مجتمع را حدود ۶.۵ میلیون تن عنوان کرد و افزود: این ظرفیت در سال‌های اخیر به حدود ۵.۹ میلیون تن و تولید نزدیک به ۶ میلیون تن رسیده بود، اما به‌دلیل کاهش خوراک، تولید در پنج تا شش سال گذشته به حدود ۳.۶ میلیون تن کاهش یافت. با این حال، از سال ۱۴۰۱ و با سرمایه‌گذاری حدود ۸۰۰ میلیون دلاری پتروشیمی بندر امام در پالایشگاه هویزه، روند تأمین خوراک و افزایش تولید مجدداً در دستور کار قرار گرفته است. وی در ادامه با اشاره به اقدامات انجام‌شده در حوزه تأمین خوراک اظهار کرد: فاز نخست این پالایشگاه در سال ۱۴۰۲ به بهره‌برداری رسید و در همین راستا، پروژه احداث خط لوله دهلران به طول حدود ۲۰۰ کیلومتر از دهلران تا اهواز اجرا شد. به‌دنبال این سرمایه‌گذاری، از حدود پنج ماه گذشته خوراک پالایشگاه ۳۳۰۰ از میدان دهلران تأمین می‌شود و در حال حاضر روزانه بین ۵ تا ۷ هزار بشکه خوراک از این مسیر دریافت می‌کنیم.

مدیرعامل پتروشیمی بندر امام افزود: علاوه بر این، همکاری‌های گسترده‌ای با میادین مناطق نفت‌خیز جنوب از جمله میادین آغاجاری و سایر میادین در دستور کار قرار گرفت. در این بخش، حدود دو تا سه میلیون دلار تجهیزات مورد نیاز تأمین و بالغ بر ۴۰۰ تا ۵۰۰ میلیارد تومان برای خرید قطعات و همکاری‌های فنی هزینه شد. وی ادامه داد: با تلاش همکاران و همراهی شرکت‌های بالادستی، متوسط دریافت خوراک مایع از حدود ۴۰ هزار بشکه در روز به نزدیک ۸۰ هزار بشکه افزایش یافت؛ رقمی که در گزارش عملکرد نیز به آن اشاره شده است. امیدواریم در صورت پایداری شرایط، بتوانیم متوسط دریافت خوراک را تا سال ۱۴۰۴ یا حداکثر تا تابستان سال آینده به بیش از ۱۰۰ هزار بشکه در روز برسانیم.

انصاری‌نیک خاطرنشان کرد: هرچند رکورد دریافت بیش از ۱۰۰ هزار بشکه در روز نیز ثبت شده است، اما به دلیل افت فشار میادین در فصل زمستان، این میزان پایدار نبوده و در فصل تابستان افزایش می‌یابد. این روند موجب شد از سال ۱۴۰۱ تا ۱۴۰۴، سالانه به‌طور متوسط بین ۴۰۰ تا ۵۰۰ هزار تن به میزان تولید پتروشیمی بندر امام افزوده شود. وی با اشاره به دستاوردهای تولیدی شرکت گفت: این افزایش تولید سبب شد پتروشیمی بندر امام در سال ۱۴۰۳ رتبه نخست تولید در میان صنایع کشور را کسب کند و امیدواریم این جایگاه در سال ۱۴۰۴ نیز حفظ و تکرار شود.

مدیرعامل پتروشیمی بندر امام در بخش دیگری از سخنان خود درباره وضعیت نیروی انسانی این مجموعه اظهار کرد: در حال حاضر حدود ۹ هزار و ۷۰۰ نفر در پتروشیمی بندر امام مشغول به کار هستند که از این تعداد، حدود ۶ هزار و ۵۰۰ نفر نیروهای کارفرمایی و مستمر و بیش از دو هزار نفر نیروهای پروژه‌ای و پیمانکاری را شامل می‌شوند. وی با اشاره به پروژه‌های توسعه‌ای شرکت افزود: پروژه‌هایی همچون «بندر امام نوین»، پروژه پلی‌الکلی، پروژه پیش‌آروماتیک، طرح افزایش استحصال اتان، پروژه مخزن‌سازی و توسعه مخازن، و همچنین اجرای خطوط لوله در حال تکمیل است. بر اساس آخرین آمار، حدود ۵۰۰ میلیون دلار دارایی در حال تکمیل در بخش توسعه شرکت وجود دارد.

انصاری‌نیک ادامه داد: علاوه بر این، در بخش نوسازی و بهسازی واحدهای تولیدی و تأمین خوراک، حدود ۳۰۰ میلیون دلار سرمایه‌گذاری برنامه‌ریزی شده و سالانه بین ۲ تا ۴ هزار میلیارد تومان در این حوزه هزینه می‌شود. در حال حاضر نیز حدود ۳۷۰ پروژه فعال در پتروشیمی بندر امام در دست اجراست. وی با تأکید بر استفاده حداکثری از نیروهای بومی گفت: ۹۳ درصد از نیروی انسانی این مجموعه بومی استان خوزستان هستند و تنها ۷ درصد از کارکنان را نیروهای غیر بومی یا متخصصان مورد نیاز تشکیل می‌دهند.

مدیرعامل پتروشیمی بندر امام در پایان با اشاره به رشد تولید و صادرات این شرکت اظهار کرد: طی سال‌های اخیر، رشد تولید شرکت به حدود ۸ درصد رسیده که این امر تأثیر مستقیمی بر افزایش صادرات داشته است. میزان صادرات پتروشیمی بندر امام از حدود ۳۰۰ میلیون دلار در سال ۱۴۰۰ به بیش از ۷۰۰ میلیون دلار در سال گذشته افزایش یافته است. در مجموع، فروش شرکت به حدود ۲.۵ میلیون تن رسیده که نزدیک به نیمی از این میزان به بازارهای صادراتی اختصاص دارد. وی تأکید کرد: این ارقام بیانگر نقش مؤثر پتروشیمی بندر امام در ارزآوری و ارزش‌آفرینی برای اقتصاد کشور است.