تهدید بازیکنان و هواداران در جام باشگاه‌های جهان

جام باشگاه‌های جهان که پیش از این نیز به دلیل افزایش تعداد بازی‌ها و دخالت فیفا مورد بحث و انتقاد قرار گرفته بود، اکنون با چالشی جدید روبه‌رو است: برگزاری مسابقات در دمایی بالاتر از ۳۰ درجه سانتیگراد در ایالات متحده.

به گزارش روزنامه اعتماد و به نقل از اتلتیک، در طول این آخر هفته، سازمان هواشناسی ملی امریکا برای شهرهای میامی و لس‌آنجلس خطر گرمای «متوسط» پیش‌بینی کرده است. با احتمال افزایش دما به بیش از ۳۰ درجه سانتیگراد، این سازمان هشدار داده که «اکثر افرادی که به گرما حساس هستند» تحت تاثیر قرار خواهند گرفت؛ از جمله کسانی که «در گرمای روز در فضای باز ورزش یا فعالیت بدنی شدید دارند.» این در حالی است که بازه زمانی مورد اشاره مصادف است با آغاز جام باشگاه‌های جهان.

بامداد دیشب زمانی که لیونل مسی و تیم اینتر میامی، در میامی مقابل الاهلی مصر به میدان رفتند، ساعت ۸ شب به وقت محلی بود و با وجود رطوبت بالا، دمای هوا در گرم‌ترین حالت خودش قرار داشت. با این حال، تیم‌های پاری‌سن‌ژرمن و اتلتیکو مادرید که باید در ظهر امروز یکشنبه (به وقت محلی)، زیر آفتاب مستقیم کالیفرنیا، در ورزشگاه بدون سقف رزبول در پاسادنا به میدان بروند شرایط متفاوتی خواهند داشت.

جام باشگاه‌های جهان به نقطه کانونی بحث‌های فراوانی در مورد جنبه‌های مختلف فوتبال حرفه‌ای مردان تبدیل شده است: گسترش تقویم بازی‌ها، ورود فیفا به مسابقات باشگاهی و استفاده از قیمت‌گذاری پویا برای فروش بلیت‌ها، همگی بحث‌برانگیز بوده‌اند اما قابل حل هستند. با این حال، این تورنمنت جدید تابستانی باید با چالشی مواجه شود که نهادهای حاکم بر فوتبال کنترل چندانی بر آن ندارند: تغییرات اقلیمی.

ایالات متحده به دلیل میزبانی یکی از گرم‌ترین جام‌های جهانی (جام جهانی ۱۹۹۴) مشهور است؛ در آن مسابقات، دمای بالا همیشه یک عامل موثر بود. در دیدار جمهوری ایرلند و مکزیک، دما به ۴۰ درجه رسید. جام جهانی زنان در سال ۱۹۹۹ نسبتا خنک‌تر بود و دما به میانگین ۶۰ ساله کشور نزدیک‌تر بود. با این حال، در طول ۳۰ سال گذشته، میانگین دمای امریکا بیش از یک درجه افزایش یافته و این کشور ۹ سال از ۱۰ سال گرم تاریخ خود را در همین 30 سال تجربه کرده است.

در سال گذشته، زمانی که کوپا آمه‌ریکا در امریکا برگزار شد، مدافع تیم ملی اروگوئه، رونالد آرائوخو، به دلیل سرگیجه و افت فشار ناشی از کم‌آبی بدن، در بازی مقابل پاناما در میامی، در نیمه اول تعویض شد. در مسابقه کانادا مقابل پرو در کانزاس‌سیتی نیز، کمک‌داور هامبرتو پانخو در زمین بیهوش شد؛ حادثه‌ای که آن نیز به کم‌آبی نسبت داده شد. دمای حسی آن روز ۳۸ درجه بود و مدافع کانادا، الیستر جانستون، زمان شروع بازی در ساعت ۵ بعد از ظهر را «غیرقابل قبول» خواند و گفت: «صادقانه بگویم، حتی برای هواداران هم ایمن نیست.»

در جام باشگاه‌های جهان، ۳۵ بازی از ۶۳ مسابقه پیش‌بینی‌شده، پیش از ساعت ۵ عصر برگزار خواهند شد. بنا بر تحقیق گروه «فوتبال بدون فسیل» (Fossil Free Football)، هشت ورزشگاه از یازده ورزشگاه میزبان یا فاقد پوشش سقفی هستند یا دارای پوشش محدود بوده و چهار محل نیز در پنج سال اخیر دمای بالای ۳۸ درجه را تجربه کرده‌اند. همچنین، همین گروه تخمین زده است که سفرهای هوایی تیم‌ها برای شرکت در این تورنمنت، جمعا به 877/564 کیلومتر خواهد رسید.

در حالی که رویدادهای گرمای شدید در طول جام باشگاه‌های جهان قطعی نیستند، اما نسبت به گذشته احتمال وقوع بیشتری دارند. پرسش اصلی این است که آیا اقدامات کافی برای تطبیق با این واقعیت جدید انجام شده است یا نه. تنها اشاره فیفا به شرایط آب و هوایی شدید در مقررات این تورنمنت، مربوط به «وقفه‌های خنک‌کننده» است. اگر دمای «WBGT» (شاخصی که دمای هوا، رطوبت و حرکت هوا را برای سنجش فشار گرمایی لحاظ می‌کند) از ۳۲ درجه تجاوز کند، بازیکنان در هر نیمه مجاز به یک استراحت برای نوشیدن مایعات هستند. این پروتکل از سال ۲۰۱۴ اجرا شده و اتحادیه بین‌المللی بازیکنان فوتبال (FifPro) آن را ناکافی می‌داند.

FifPro بر این باور است که آستانه شروع وقفه‌های خنک‌کننده باید بین ۲۸ تا ۳۲ درجه باشد و در صورت نیاز، امکان دو وقفه در هر نیمه نیز فراهم شود. همچنین در صورت افزایش دما به بالای ۳۲ درجه، بازی‌ها باید مجددا زمانبندی شوند.

سخنگوی FifPro به روزنامه گاردین گفت: 

FifPro همواره خواهان اقدامات جامع برای محافظت در برابر گرما بوده، از جمله توقف اجباری بازی برای خنک شدن، تنظیم زمان آغاز بازی‌ها برای اجتناب از گرمای شدید و تعویق بازی‌ها در شرایط خطرناک برای سلامت بازیکنان. با توجه به فشردگی برنامه بازی‌ها و هوای گرم در مکان‌هایی مانند اورلاندو و میامی، گرمای شدید به یکی از مهم‌ترین چالش‌های بهداشتی و ایمنی در فوتبال حرفه‌ای تبدیل شده است. FifPro در هفته‌های آتی وضعیت را با دقت رصد خواهد کرد تا رفاه بازیکنان را بر هر چیز دیگری اولویت دهد.

بر اساس گزارش‌هایی از منابع نزدیک به برگزارکنندگان، فیفا نیز نظارت روزانه‌ای بر عملیات مسابقات و وضعیت ورزشگاه‌ها خواهد داشت که ممکن است منجر به اقدامات حفاظتی بیشتر برای بازیکنان و تماشاگران شود. اما در زمان نگارش این گزارش، هنوز هیچ تدبیر جدیدی برای مقابله با گرما اتخاذ نشده و احتمال تغییر زمان مسابقات برای دوری از گرم‌ترین ساعات روز بسیار پایین است. با توجه به برگزاری چهار بازی در روز در مرحله گروهی، برنامه‌ریزی بازی‌ها بیشتر بر اساس نیاز پخش‌کنندگان تلویزیونی تنظیم شده است.

جام باشگاه‌های جهان ممکن است همچون طرحی باشد که در لحظه طراحی شده است؛ جانی اینفانتینو، رییس فیفا، همچنان در تلاش است تا این مسابقات را به مخاطبانی که چندان از آن اطلاع ندارند، در امریکا معرفی کند. اما این تورنمنت می‌تواند آزمونی مهم برای یک چالش بسیار بزرگ‌تر باشد: جام جهانی سال آینده با حضور ۴۸ تیم، ۱۰۴ بازی و مکان‌هایی متعدد در جنوب امریکا و مکزیک. گرچه احتمال وقوع هوای خنک وجود دارد، اما داده‌ها خلاف این را نشان می‌دهد. بنابراین، درس‌آموزی از این تورنمنت برای محافظت از بازیکنان، مسوولان، تماشاگران و سایرین اهمیت فراوانی دارد. در کنار نگرانی‌های فزاینده سیاسی پیرامون این تورنمنت‌ها، خطرات افزایش دما برای سلامت انسان باید جدی گرفته شود.