آیا تمامیت ارضی سوریه در خطر جدی است؟

سید عماد حسینی- اگرچه ناامنی و جنگ داخلی از مهم‌ترین تهدیدات کوتاه‌مدت برای سوریه محسوب می‌شوند، کارشناسان همواره در کنار این تهدید درباره به خطر افتادن تمامیت ارضی سوریه و حتی احتمال تقسیم آن به چند منطقه هشدار داده‌اند.

امروزه، ترکیه که خود را بازیگری موثر در شرایط فعلی سوریه می‌داند، به دنبال پایان دادن به چالش بلندمدت خود، یعنی نیروهای مسلح کُرد در سوریه است تا از این طریق برای کردهای داخل کشورش و همچنین کردهای منطقه خط و نشان بکشد.

در این میان، اسرائیل تا چند کیلومتری دمشق پیشروی کرده و نه تنها منطقه حائل موجود، بلکه چند کیلومتر فراتر از آن را با تانک‌ها و نفربرهای زرهی خود به اشغال درآورده است.

با وجود آنکه برخی از کارشناسان اسرائیلی، حضور و اشغال بخش‌هایی از خاک سوریه را برای تل‌آویو چالشی جدید و حتی دردسرساز توصیف می‌کنند، بنیامین نتانیاهو و متحدانش در کابینه همچنان خواهان ادامه این توسعه‌طلبی هستند.

برخی از تحلیل‌گران منطقه‌ای نیز تاکید دارند که سقوط بشار اسد، اسرائیل را به اشغالگری بلندمدت در سوریه ترغیب کرده و بعید به نظر می‌رسد که بخش‌های جدیدی از جولانِ اشغالی را به این زودی‌ها بازپس دهد.

در این میان، نوع و شکل واکنش‌های بین‌المللی و منطقه‌ای نسبت به این اشغالگری‌ها (چه از سوی ترکیه، چه اسرائیل و حتی حضور آمریکا در میادین نفتی سوریه) می‌تواند نوع، شکل و مدت این اشغالگری را تعیین کند. در عین حال، احتمال شکل‌گیری هسته‌های مقاومت علیه اشغالگران از سوی مردم سوریه یا گروه‌های مسلح چندملیتی مخالف بشار اسد (مانند هیات تحریر الشام) نیز وجود دارد، هرچند تصور نمی‌شود که حداقل در کوتاه‌مدت، دولت موقت تشکیل‌شده توسط این گروه‌ها اقدام موثری در این زمینه انجام دهد.