هم‌افزایی برای خلق پروژه‌های ماندگار ؛ دیالوگ سازنده معمار و توسعه‌گر؛ در جست‌وجوی تحقق رویاهای معماری
در روز معمار، که فرصتی برای قدردانی از هنر و علم معماری است، پنل تخصصی با عنوان «دیالوگ معماری و توسعه‌گری» در دانشگاه تهران برگزار شد.
در روز معمار، که فرصتی برای قدردانی از هنر و علم معماری است، پنل تخصصی با عنوان «دیالوگ معماری و توسعه‌گری» در دانشگاه تهران برگزار شد. این رویداد که با حضور چهره‌های برجسته این حوزه همچون رضا دژآگاه، توسعه‌گر پیشرو در صنعت ساختمان و محمدسعید ایزدی، معمار و استاد دانشگاه، همراه بود، به بررسی و تحلیل تعامل میان معماران و توسعه‌گران پرداخت. این گفت‌وگو نه تنها چالش‌ها و فرصت‌های همکاری این دو حوزه را بررسی کرد، بلکه به اهمیت هم‌افزایی میان هنر معماری و مدیریت فرآیندهای توسعه‌گری در خلق پروژه‌های ماندگار و فاخر پرداخت.
توسعه‌گری؛ بیشتر از یک سرمایه‌گذاری
رضا دژآگاه که یکی از توسعه‌گران برجسته در صنعت ساختمان به شمار می‌رود، پنل را با تعریفی از توسعه‌گری آغاز کرد. او توسعه‌گر را نه تنها به‌عنوان یک سرمایه‌گذار، بلکه به‌عنوان مدیری می‌داند که تمام زنجیره‌های مرتبط با یک پروژه ساختمانی را یکپارچه مدیریت می‌کند. از طراحی و تأمین تجهیزات تا ساخت و حتی خدمات پس از فروش، تمام مراحل به‌طور مستقیم تحت نظر توسعه‌گر قرار دارد. دژآگاه تأکید کرد که توسعه‌گر مسئول انتخاب مشاوران پروژه، انجام مطالعات اقتصادی، دریافت مجوزهای لازم و در نهایت نظارت بر اجرای پروژه است.
همچنین او توسعه‌گر را با سرمایه‌گذار متفاوت می‌داند. در حالی که سرمایه‌گذار تنها به تأمین مالی پروژه می‌پردازد، توسعه‌گر در تمامی مراحل پروژه دخیل است و حتی در بعضی موارد به‌طور مستقیم در سرمایه‌گذاری پروژه نیز مشارکت دارد. به‌عنوان مثال، یک مدیر پیمان توانمند ممکن است هماهنگی‌های پروژه را انجام دهد، اما توسعه‌گر محسوب نمی‌شود زیرا او علاوه بر مدیریت، در اجرای پروژه نیز نقش مؤثری ایفا می‌کند.
مسیر تحقق پروژه‌های فاخر
دژآگاه در ادامه به یکی از مهم‌ترین مسائل در مسیر توسعه‌گری یعنی ریسک اشاره کرد و گفت: توسعه‌گر در ریسک پروژه شریک است و همین موضوع جایگاه او را در صنعت ساختمان حیاتی می‌کند. وقتی توسعه‌گر درگیر ریسک پروژه باشد، سرمایه‌گذاران نیز از او می خواهند که مسئولیت‌پذیری بیشتری در قبال پروژه نشان دهد. در این فرآیند، ملاحظات فرهنگی و جنبه‌های معماری نیز نقش کلیدی دارند. به‌علاوه، دژآگاه اشاره کرد که امروزه توجه به سیستم‌های مدیریتی نوین، طراحی استاتیک، و بازیافت مصالح اهمیت ویژه‌ای پیدا کرده است.
در این مسیر، یکی از نکات کلیدی که دژآگاه به آن اشاره کرد، مفهوم «آرزومندی» است. او توضیح داد که معمار و توسعه‌گر هر دو در مسیر خلق پروژه‌های آرمان‌گرایانه و رؤیاهای خود حرکت می‌کنند. معماران با فلسفه‌ای ترکیبی از هنر و مهندسی در حال خلق آثاری هستند که نه تنها زیبا و خلاقانه، بلکه کاربردی و مؤثر بر جامعه باشند. توسعه‌گر نیز با نگاه اقتصادی و مدیریتی، به‌دنبال تحقق پروژه‌هایی است که هم از نظر مالی و هم از نظر اجتماعی و فرهنگی، به‌عنوان پروژه‌های ماندگار شناخته شوند.
فرآیند خلق فضا: نگاه به معماری به‌عنوان یک فرآیند
محمدسعید ایزدی، معمار و استاد دانشگاه، در ادامه پنل تأکید کرد که معماری نباید تنها به‌عنوان یک «محصول» نگریسته شود، بلکه باید به‌عنوان یک «فرآیند» در نظر گرفته شود. این فرآیند، که به‌طور مستقیم با نیازهای انسانی و اجتماعی مرتبط است، باید با همکاری مستمر میان معمار و توسعه‌گر به نتیجه برسد.
ایزدی افزود که معمار به‌عنوان «راهبر» این فرآیند، باید به تمامی نیروهایی که بر شکل‌گیری فضا تأثیر دارند، توجه کند. این نیروها شامل قوانین و مقررات، منابع مالی، و تفکر آرمان‌گرایانه هستند. اما نکته‌ای که در این میان به‌ویژه مهم است، تأکید بر «کنشگران» است. در فرآیند تولید فضا، کنشگران مختلفی مانند نهادهای دولتی، شهرداری‌ها، بخش خصوصی، و مهم‌تر از همه، مردم به‌عنوان استفاده‌کنندگان نهایی فضا، نقش دارند.
هماهنگی میان فرم، عملکرد و معنا
در بخش دیگری از پنل، ایزدی به اهمیت توازن میان «فرم»، «عملکرد» و «معنا» در طراحی معماری اشاره کرد. او گفت که معماران باید در طراحی خود به این سه المان توجه کنند و در عین حال، با توجه به نیازهای اجتماعی، اقتصادی، و قوانین، پروژه‌ای را خلق کنند که نه تنها زیبا و خلاقانه باشد، بلکه کاربردی و مؤثر نیز باشد. در این راستا، معمار باید در تعامل مستمر با توسعه‌گر و سایر کنشگران، این توازن را به‌دست آورد.
وی افزود که در پروژه‌های معماری، دیالوگ میان معمار و توسعه‌گر نقش اساسی در یکپارچگی و تحقق موفق پروژه‌ها دارد. این دیالوگ به‌عنوان یک فرآیند «چندرنگ‌سازی» طراحی عمل می‌کند که توازن میان جنبه‌های مختلف پروژه را به هم پیوند می‌زند. این هم‌افزایی باعث می‌شود تا پروژه‌هایی که خلق می‌شوند، نه تنها از نظر طراحی و شکل، بلکه از نظر عملکرد و معنا نیز برجسته و تأثیرگذار باشند.
چالش‌های توسعه‌گری در ایران
یکی از مهم‌ترین مسائل مطرح‌شده در این پنل، چالش‌های توسعه‌گری در ایران بود. دژآگاه معتقد است که در حالی که ایران از تاریخ معماری غنی برخوردار است، به دلیل محدودیت‌های اقتصادی، قانونی و پیچیدگی‌های اجرایی، نتوانسته است توسعه‌گران بزرگی را در عرصه پروژه‌های ماندگار معرفی کند. او به تاریخ پرتنش ایران و فقدان سیستم‌های هماهنگ برای مدیریت پروژه‌های بزرگ اشاره کرد و این مشکلات را از دلایل عدم رشد و توسعه‌گری در کشور دانست.
وی همچنین بیان کرد که مشکلات فرهنگی و روان‌شناختی در جامعه ایرانی مانع از ایجاد و مدیریت ساختارهای بزرگ و پیچیده است. به اعتقاد او، نیاز به روان‌درمانی اجتماعی برای حل عقده‌ها و زخم‌های تاریخی به‌عنوان راه‌حلی برای تغییر وضعیت فعلی مطرح می‌شود.
پیوند هنر و علم در معماری و توسعه‌گری
در نهایت، آنچه که در پنل «دیالوگ معماری و توسعه‌گری» بیش از همه مورد تأکید قرار گرفت، اهمیت همکاری مستمر و هم‌افق‌سازی میان معمار و توسعه‌گر بود. این همکاری نه تنها در خلق پروژه‌های ماندگار و فاخر اهمیت دارد، بلکه نقش مهمی در بهبود فرآیندهای صنعت ساختمان و ارتقای کیفیت زندگی اجتماعی ایفا می‌کند. معمار و توسعه‌گر، با داشتن یک نگاه مشترک به رؤیاها و آرمان‌های خود، می‌توانند پروژه‌هایی خلق کنند که نه تنها در برابر زمان مقاوم باشند، بلکه تأثیر عمیقی بر فرهنگ و جامعه بگذارند.
دیدگاه تان را بنویسید