از ایران تا قلب اروپا؛ چطور تهدید و فحاشی علیه داوران را تمام کنیم؟

حمله به داوران و تهدید آنها یک معضل جهانی است. این مساله در برخی کشورها بیشتر است و در برخی کشورها کمتر. ارتباطی هم به رشته ورزش خاصی ندارد. هر رشته‌ای که مخاطب زیاد داشته باشد و با مساله طرفداری درگیر شود با این مشکل روبه‌رو می‌شود. در کشور خودمان داوران از حملات کلامی و تهدیدهای جانی که در فضای مجازی از سوی هواداران دریافت می‌کنند، شاکی‌ هستند. کمتر پیش آمده که داوری برای یکی از تیم‌های پرطرفدار کشور سوت بزند و بعد از آن یا از سوی خود اعضا و طرفداران آن تیم یا تیم رقیب فحش نخورد.

اخیرا در بازی رئال مادرید و بایرن مونیخ موقعیت خاصی پیش آمد که باعث شد شیمون مارسینیاک، داور سرشناس بازی آماج حملات نه تنها طرفداران بایرن که دشمنان رئال مادرید قرار بگیرد. بعد از بازی انبوه پیام‌هایی حاوی فحاشی جنسی به خانواده مارسینیاک، تهدید به مرگ و تهمت روانه این داور شد. «مارسینیاک تو حرامزاده هستی»، «برای امنیت خودت هم که شده به آلمان نیا»، «چقدر پول گرفتی؟»، «می‌دانیم کجا زندگی می‌کنی» و «لعنت به تو، مارسینیاک، حرامزاده منزجر‌کننده» بخشی از پیام‌های قابل پخش در رسانه‌ها بود که نثار این داور شد.

اخیرا کنفرانسی برگزار شده با این عنوان که چگونه باید جلوی سوءاستفاده از داوران را بگیریم؟ و گاردین گزارش مفصلی از آن ارایه داده که خواندنش خالی از لطف نیست و حتی می‌تواند در کشور ما نیز تا حدودی مورد استفاده قرار بگیرد. لااقل در بخش‌هایی که به تکنولوژی مربوط نیست.

به گزارش روزنامه اعتماد و به نقل از گاردین، رویکردهای متعددی برای جلوگیری از حملات هواداران و اعضای تیم‌ها که هدف‌شان مقامات از جمله داوران است مورد نیاز است، اما واضح است که باید نمونه‌هایی در راس آنها ارایه شود.

جملاتی که نثار مارسینیاک پس از حذف بایرن مونیخ از لیگ قهرمانان در هفته گذشته شد را دیدید. جنایت مارسینیاک؟ صرفا به خاطر دمیدن در سوت و اعلام آفساید زودهنگام؟ به این معنی که شوت ماتیاس دلیخت می‌توانست احتمالا گل تساوی را وارد دروازه رئال کند، اما آن سوت باعث شد تصویر توسط VAR بررسی نشود. این در حالی است که حتی تصویر فریز شده هم نیز نمی‌توانست تایید کند که دلیخت جلوتر از مدافع رئال است یا در کنار او.

اما این همه باعث نشد که توماس توخل، مربی بایرن در کنفرانس خبری بعد از بازی نگوید تصمیم داور «مثل خیانت» است یا جلو فحاشی در رسانه‌های اجتماعی را بگیرد. این فقط مربوط به فوتبال نیست. در واقع، این می‌توانست در هر ورزشی، به هر زبانی، در هر روز دیگری باشد. این شرایطی است که ما اکنون در آن زندگی می‌کنیم. وین بارنز، داور فینال جام جهانی راگبی 2023، چند روز پیش تقریبا در مورد تهدیدهای وحشتناکی که به خاطر انجام کارش متوجه زندگی، همسر و فرزندانش شده است، صحبت کرد. او به کنفرانس سالانه Sport Resolutions گفت: «ما به عنوان داور عمدا تصمیمی نمی‌گیریم که مورد انتقاد قرار بگیریم. اما در پشت پرده جام جهانی راگبی تهدیدهایی به خشونت جنسی برای همسرم وجود داشت، تهدیدهایی به خشونت علیه فرزندانم و شما می‌گویید، آیا واقعا ورزش در مورد چنین چیزهایی است؟»

در سطح پایه شرایط خیلی بهتر نیست. به عنوان یک مقام ارشد تنیس، اندرو نیکلاس وین گفت که آزار توسط والدین در کنفرانس‌های مربوط به مسابقات نوجوانان اکنون آنقدر بد شده که تنیس استرالیا شروع به نصب دوربین‌های مداربسته روی بدن داوران کرده است. در همین حال مایک رایلی، داور سابق لیگ برتر فوتبال به عواقب چنین رویه‌ای اشاره کرد. او گفت: «سه سال پیش، ما 280 هزار داور در سراسر اروپا داشتیم. اکنون ما 240هزار داور داریم و سالانه 20 درصد از داوران کم می‌شود.»

پس چگونه این را برطرف کنیم؟ این همان چیزی است که بارنز، نیکلاس وین و رایلی می‌خواستند در جلسه خود در آن کنفرانس، با عنوان نقطه کوری که در ورزش نادیده گرفته شده، بررسی کنند: «رسیدگی به سوءاستفاده از مقامات مسابقه» و سعی کردند آن را شکست بدهند و به ‌طور آزمایشی، به عنوان روزنه‌ای در میان تاریکی اقدامی انجام بدهند. همین‌طور ورزش‌های بیشتری که می‌خواهند جوش‌های چرکین را بترکانند هم حضور داشتند و در مورد ابزارهای لازم برای این کار صحبت کردند.

اولین نکته‌ای که مورد توجه قرار گرفت، این بود که وقتی کارشناسان در رسانه‌های اجتماعی کامنت‌های آنلاین را همزمان با بازی ردیابی می‌کنند، متوجه می‌شوند که حملات به داوران پس از بازی توسط بازیکنان، مربیان و کارشناسان، به ویژه زمانی که از کلمات مشخصی مانند «خیانت» یا «دزدی» استفاده می‌کنند، بیشتر می‌شود. استفاده از این کلمات می‌تواند منجر به سوءاستفاده بیشتر هواداران در مورد تصمیم داور شود. بارنز به مخاطبانش گفت: «همه ما می‌دانیم که به محض اینکه فردی در یک پوزیشن مسوولیتی نظری را ارائه می‌دهد یا کاری می‌کند، انبوهی از آدم‌ها را درگیر خود می‌کند و وقتی مردم می‌گویند ما می‌دانیم بچه‌های شما کجا به مدرسه می‌روند، این با ذهن شما بازی می‌کند.»

جلوگیری از اظهارنظر کارشناسان سخت است، اما وقتی صحبت از بازیکنان و مربیان می‌شود، بارنز پیشنهاد کرد که مجازات‌های شدیدتر به «تمرکز ذهن» آنها کمک می‌کند. او به عنوان نمونه به جریمه 10000 پوندی جک ناول در سال گذشته- زمانی که برای اکستر بازی می‌کرد- اشاره کرد، پس از اینکه او در توییتی نوشت که «اخراج یکی از هم‌تیمی‌هایش یکی از بدترین تصمیم‌هایی است که تا به حال دیده‌ام.»

دومین نکته مرتبط: بازیکنان در سطح پایه از بزرگ‌ترها در لیگ‌های بالاتر کپی می‌کنند. بنابراین درست کردن لحن از بالا حیاتی است. رایلی از فوتبال انگلیس به دلیل «پیشرو بودن» در تصویب جریمه‌های سنگین‌تر برای زمانی که بازیکنان مقامات رسمی را مورد حمله قرار می‌دهند، تمجید کرد. او به یک نمونه هم اشاره کرد: از جمله منچسترسیتی که در جریان تساوی 3-3 خود مقابل تاتنهام در دسامبر گذشته، 120 هزار پوند مجازات شد. او معتقد است وقتی باشگاه‌هایی مانند آرسنال و لستر در حمله و انتقاد به داور چه در زمین و چه در فضای مجازی، دنباله‌روی هواداران خود می‌شوند، به وضوح نشان می‌دهد که چنین رفتاری قابل قبول نیست.

سوم، استفاده از فناوری هوش مصنوعی است. آن هم برای شناسایی و ارائه شواهد سوءاستفاده به پلیس حتی زمانی که فرد آیدی فیک دارد. بارنز به ابتکار پیشگامانه راگبی جهانی با شرکت فناوری Signify AI اشاره کرد که منجر به پیگرد موفقیت‌آمیز یک استرالیایی در ماه گذشته شد. این فرد پیام‌های تهدیدآمیز و توهین‌آمیز به یک داور و همسرش از طریق فیس‌بوک در طول جام جهانی ارسال کرده بود. البته چنین فناوری ارزان نیست و تعداد افرادی که تحت تعقیب قضایی قرار گرفتند هنوز بسیار کم است. اما وقتی سازمان‌هایی مانند راگبی جهانی و کمیته بین‌المللی المپیک (IOC) روی آن سرمایه‌گذاری می‌کنند، پیامی به تهدیدکنندگان و کسانی که در خط مقدم حملات مجازی هستند، ارسال می‌کند: اینکه ممکن است گیر بیفتید!

همان‌طور که جیک مارش از شرکت Signify گفت: «کسانی که در ورزش شرکت می‌کنند، نمی‌خواهند مورد سوءاستفاده قرار بگیرند. شما نمی‌توانید در خیابان راه بروید و تهدید به مرگ کنید. اما مردم فکر می‌کنند در فضای مجازی می‌توانند بدون مجازات هر چه دل‌شان خواست، بگویند. بنابراین حتی اگر فعلا فقط یک پیگرد قانونی هم باشد، تاثیر دارد، زیرا ورزشکاران و مسوولان می‌دانند که می‌توان کاری انجام داد.»

هنگام گپ زدن با نیکلاس وین، نکته دیگری هم به چشم آمد. با وجود تمام انتقاداتی که از فناوری در ورزش وجود دارد، یک مزیت قدردانی نشده فناوری این است که تعداد اشتباهات تغییردهنده نتایج بازی توسط داوران کاهش پیدا کرده است. در تئوری این باید به حملات کمتری به داوران منجر شود. اما مطمئنا، همیشه به این سادگی نیست. با این حال ببینید قبل از فناوری Hawk-Eye یا همان چشم عقاب تنیس‌بازان چقدر سر داوران خط غرغر می‌کردند؟ فناوری به وضوح به کریکت و راگبی نیز کمک کرده است و در حالی که VAR مشکلات خود را دارد، معمولا از داوران در برابر فاحش‌ترین اشتباهات آنها محافظت می‌کند. این کنفرانس با درخواست ورزش برای یافتن راه‌های بهتر برای انسانی کردن شیوه برخورد با داوران به پایان رسید. به عنوان مثال، رایلی خاطرنشان کرد که وقتی داوران در پیش فصل به باشگاه‌های لیگ برتر می‌رفتند و بازیکنان را می‌شناختند، کمتر مورد توهین آنها در طول مسابقات قرار می‌گرفتند.

در همین حال، بارنز پیشنهاد کرد که اگر طرفداران داوران را بهتر بشناسند، شاید با توضیح تصمیمات‌شان پس از آن، سطح حملات مجازی کاهش یابد. او گفت: «به نظر می‌رسد مردم فکر می‌کنند که ما برای خراب کردن بعدازظهرهای‌شان تلاش می‌کنیم. اما اگر آنها ببینند که ما عاشق ورزش هستیم، ممکن است کمی کمتر از گذشته به ما حمله کنند. یکی از دلایلی که باعث می‌شود این همه حملات در رسانه‌های اجتماعی وجود داشته باشد، این است که شخص قربانی خود را نمی‌شناسد.»

این ممکن است صرفا یک آرزو باشد. اما نکته گسترده‌تر بارنز، اینکه داوران تمام تلاش خود را می‌کنند و سزاوار این حجم از فحاشی و تهدید نیستند قاطعانه مورد توافق همه قرار گرفت و همان‌طور که او اشاره کرد، اگر بهترین داوران به خاطر این شرایط کنار بروند، چگونه اوضاع ممکن است بهتر شود؟